"Wat moeten we eigenlijk met die filter bubbles als learning professionals?"
Bubble Busters
Artificiële intelligentie staat flink in de belangstelling. Is het gaaf of is het eng? Je hoort meningen vanuit beide perspectieven. Ik vind het gaaf. En belangrijk om de gedachten van beide kampen te volgen. Van voor- en tegenstanders, van enthousiastelingen en ‘remmers’, de utopische en de dystopische verhalen. Sommigen denken dat we artificiële intelligentie kunnen tegenhouden. Dat het iets van de toekomst is.
Ik gebruik AI al iedere dag. Net zoals jij waarschijnlijk. Net zoals onze overheid, onze veiligheidsdiensten, onze piloten, onze banken, onze dienstverleners. De navigatie die me de weg wijst op basis van de meest actuele verkeersinformatie. Wat ik te zien krijg in de socialmediafeeds die ik gebruik. Ja, ook op LinkedIn. De virusscanner op mijn computer. De ‘speciaal voor mij op maat gemaakte’ suggesties van de bookingsite, online shop, chatbot of online videodienst. De zoekmachine die mij de meest relevante resultaten als eerste presenteert. De autocorrectiefunctie en spellingscontrole wanneer ik deze column schrijf. De presentatiesoftware die met me meedenkt en designsuggesties geeft wanneer ik een afbeelding invoeg. Ook als het gaat om leren. De app die mij iedere middag om 15.00 uur ‘de beste nieuwe bronnen van het web’ voorschotelt over het onderwerp van mijn keuze. Het platform dat mij de meest effectieve en efficiënte route voor mijn online learning journey aangeeft. De perfect getimede herhaling van cruciale kennis die ik wil intrainen zodat ik deze beheers tijdens het examen voor mijn certificering. Allemaal gepersonaliseerd. Alleen voor mij. Om mijn leven, mijn werk, mijn leerproces makkelijker te maken. Gaaf. Supergaaf.
Nadelen? Ja, natuurlijk, die zijn er ook. Gepersonaliseerd betekent ook ‘gefilterd’. AI filtert inhoud weg die minder relevant is. AI filtert perspectieven weg die niet in mijn straatje passen. AI filtert mensen weg die met hele andere dingen bezig zijn, andere insteken, andere perspectieven hebben. Jammer, superjammer. AI knelt. AI organiseert zelfbevestiging. Intelligent navelstaren, echokamers. Eli Pariser noemt het “online filter bubbles”. Het internet is al lang geen open online bibliotheek meer waar je alles kunt vinden. Iedereen heeft vandaag een eigen internet. Door de filter bubbels. Als jij en ik allebei hetzelfde trefwoord intoetsen op onze zoekmachine krijgen we verschillende resultaten. Is dat de bedoeling?
Wat moeten we eigenlijk met die filter bubbles als learning professionals? Kunnen we er sowieso iets mee? Ontkennen kan niet meer nu je dit gelezen hebt. Maar wat dan? Ten eerste: weten dat ze bestaan. Onderzoeken of wij onbewust met onze producten en diensten andere professionals in een filter bubble drukken. Onderzoeken of we dat een goed idee vinden. Onderzoeken wat de alternatieven zijn. Dat klinkt trendcatcher verdedigend, een beetje laf. Ik wil het positiever en pro-actiever. De kansen die zich voordoen rondom het filter-bubblefenomeen. Weet je nog toen de wereld internationaler werd? Dat ‘interculturele communicatie’ een hot topic werd waar omheen we veel nuttig werk hebben gedaan? Nu zijn er een nieuwe kansen. Interbubble communicatie. Interbubble teamwork. Natuurlijk kunnen wij helpen zodat professionals leren hoe ze met ‘andere typen bubble professionals’ kunnen samenwerken, ondanks hun eigen strakke filter bubble. Bubble filter communicatiestijlen zou ook fijn zijn. Liefst met een kleurentestje erbij.
Maar misschien moeten we het nog anders aanpakken. Grondiger, actiever, moediger, betekenisvoller en duurzamer. Wij kunnen het verschil maken. Wij kunnen een legacy nalaten. Door zoveel mogelijk bubbles te doorbreken. Laten knappen, uiteenspatten… als zeepbellen. Digitale oogkleppen verwijderen. Online tunnelvisies doorbreken. Weer buiten de lijntjes kleuren. Niks microlearning, maar macrolearning! Wij, learning- en development professionals, kunnen de samenleving een dienst bewijzen. Wij kunnen het goede voorbeeld geven. Wij kunnen methodieken ontwikkelen om andere professionals te bevrijden uit hun knellende filter bubble. Hen leren hoe zij dat zelf het beste kunnen doen. Digitale cookiemonsters creëren. Maar ook verstandig en in evenwicht. Maximaal en weloverwogen de voordelen van AI benutten en vastberaden de knellende filter bubbles minimaliseren. Jij en ik hebben een belangrijke taak te doen.
Kan ik op je rekenen? Wij gaan aan de slag als Bubble Busters!
Dit artikel is eerder verschenen in TvOO,
Tijdschrift voor Ontwikkeling in Organisaties nr. 1, maart 2019
